Değerli okurlarım, bugün sizlere dünyanın tanınmış yazar ve düşünürlerin ahlâk ve etik hakkında neler söylediklerini ve bu konudaki yorumlarını aktarmaya devam etmek istiyorum.

Horace "İyi insanlar erdemi sevdikleri için kötü şeyler yapmaktan nefret ederler. Kötü insanlar cezalandırılmaktan korktukları için kötü şeyler yapmaktan nefret ederler." der. James M. Buchanan ise "Çalışma ahlâkının geliştiği toplumun refah düzeyi; bu ahlâkın zayıf ya da mevcut olmadığı toplumlara kıyasla daha yüksek olacaktır." der.

Sokrates "Devletler kanunla değil, ahlâkla daha iyi yönetilir." derken; Çinli filozof Konfiçyüs "İnsanları yasa ve ceza ile yönetirseniz, onlar bir daha yanlış yapmayacaklar, ancak şeref ve utanma duygularına da sahip olmayacaklardır. İnsanları erdemle ve ahlâk kuralları ile yönetirseniz, o zaman onlar hem utanma duygusuna sahip olacaklar; hem de doğruyu yapmaya çalışacaklardır.” der.

“Ahlâk cemiyetin temelidir.” Fransız edebiyatında Romantizmin kurucusu yazar, politikacı ve diplomat François-René de Chateaubriand

Fransız filozof ve yazar Ernest Renan, Erken Hristiyanlık tarihi ve siyasi teoriler üzerine etkili tarihi araştırmaları ile tanınmıştır. “Ahlâk da sanatta olduğu gibi hiç konuşulmaz, ancak yaşanır.” derken Fransız General Napolyon Bonaparte “Ahlâk olmayan yerde kanun bir şey yapamaz.” der.

“Bir milletin ahlâkı dişleri gibidir. Çürüdüğü nisbette acısını hisseder.” İrlandalı yazar Bernard Shaw

“Sizin en hayırlınız, ahlâkı en güzel olandır.” Hadis-i Şerif

“Memleketler parasızlıktan değil, ahlâksızlıktan çökerler.” Romalı devlet adamı, bilgin, hatip ve yazar Çiçero.

“Ahlâk duygusunun zayıflaması, zekanın zayıflaması kadar tehlikelidir.” Fransız cerrah ve fizyolog Alexis Carrel.

“Başkalarını kendi amaçlarını gerçekleştirmek için araç olarak görme.” 1724– 1804 arasında yaşamış olan ünlü Alman filozofu Immanuel Kant

“Bir ülkenin medeniyeti, nüfusunun fazlalığı, şehirlerinin büyüklüğü veya ekinlerinin bolluğu ile değil, o üllke halkının ahlâkî değerleri ile ölçülür.” Amerikalı siyasetçi, yazar, şair R.W. Emerson

“Kendi evinizde iken ailenize, sokakta iken gelip geçenlere, yalnızken kendinize saygılı olunuz.” Demetrios

“Birisi size ‘Dürüst insan diye bir şey yoktur’ derse, o kimsenin bir düzenbaz olduğuna inanın” George Berkeley

ABD'li romancı, kısa-hikâyeci ve gazeteci Ernest Hemingway’in dediği gibi: "Ahlâk konusunda inandığım ilke şudur; bir şeyi yaptıktan sonra kendini iyi hissediyorsan o ahlâkîdir; eğer kendini kötü hissediyorsan o gayri ahlâkîdir. Ahlâk bütün sivil yasaların amacı ve hedefidir. Ahlâkî değerlendirmeler adalet yönetiminden ayrı düşünülemez. Bir insan evinde havasızlık içerisinde yaşayabilir mi?"

Kötülüğe karşı aktif ama şiddet unsuru içermeyen direniş ile ilgili olan Satyagraha felsefesinin öncüsü ve Hindistan bağımsızlık hareketinin siyasi ve ruhani lideri Gandhi, “İki türlü insan vardır. İş yapanlar ve yapılan işten kendilerine pay çıkaranlar. İş yapanlardan ol. Hem orda diğerlerinden daha az rekabet vardır.” der.

“Bizi güçlü yapan yediklerimiz değil hazmettiklerimizdir. Bizi zengin yapan kazandıklarımız değil muhafaza ettiklerimizdir, bizi bilgili yapan okuduklarımız değil kafamıza yerleştirdiklerimizdir ve bizi sevimli yapan başkalarına verdiğimiz öğütler değil onları kendimizde uygulamamızdır.” der, İngiliz filozof, bilim adamı, avukat, hukukçu, devlet adamı ve yazar Bacon.

Yunanlı gökbilimci, filozof, matematikçi ve siyaset adamı Thales “Şunu unutmamak gerekir, çocukların nasihatten çok, iyi örneklere ihtiyacı vardır. Siz büyüklerinize nasıl davranırsanız, ileride çocuklarınız da size öyle davranacaktır.” diyor. Gerçekten de çocukların bir arada yaşama sonucu anne babalarından öğrendikleri davranışlar, töreler, gelenek, görenek ve ahlâkî değer yargılarıdır. Bu nedenle ebeveyn çocuklara her zaman iyi örnek olmak zorundadır. Çocukların yanında sigara alkol vb. kötü alışkanlıkları gerçekleştiren büyüğün çocuğa bunu kullanma, yapma demesi çocuğun bu davranışı edinmesini engellemeye yetmez.

Devam edecek…