<p style="margin-bottom:.0001pt"><b><span style="font-family:" tahoma="">DEZENFORMASYONLA MÜCADELE YASASI MECLİS’TE </span></b></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">Yeni iletişim araçlarını ve platformlarını konu alan hukuki düzenlemeler teknolojiyle birlikte gelişiyor ve güncelleniyor. İnternet medyasının ve sosyal ağların yaygınlaşması yeni potansiyeller kadar hak ihlallerini ve suistimalleri de beraberinde getiriyor. Bunların önüne geçmek için de "Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi" hazırlandı. </span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">Yasanın amacı ise internette hizmet veren platformlara, yayıncılara ve servis sağlayıcılara yükümlülükler getirmek. </span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">Bunlardan bazıları, "İnternet haber sitelerinin süreli yayın kapsamına alınması, Erişim Sağlayıcılar Birliği'nin görev ve yetki alanının genişletilmesi, sosyal ağ sağlayıcılarının yükümlülük ve sorumluluklarına ilişkin ek düzenlemeler yapılması" olarak sıralanıyor. Peki, yeni yasa neler sağlayacak? </span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">İşte detaylar...</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><b><span style="font-family:" tahoma="">YENİ MEDYA, YENİ YASA</span></b></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye Cumhuriyeti'nde de medya faaliyetleri yasal denetime ve kurallara uyulmaması halinde de yaptırımlara tabidir. Yeni iletişim araçlarını ve platformlarını konu alan hukuki düzenlemeler de teknolojiyle</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">birlikte gelişmekte ve güncellenmektedir.</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">İnternet medyasının ve sosyal ağların yaygınlaşması yeni potansiyeller kadar hak ihlallerini ve suistimalleri de beraberinde getirmektedir. Bireyin kişilik haklarından, devletin ulusal güvenliğe uzanan çeşitli alanlardaki gücü ve etkisi gün geçtikçe kontrolsüz biçimde artan yeni medya formları, hukukun üstünlüğü ilkesini tanıyan hiçbir ülkede denetimden, düzenlemeden ve yaptırımdan muaf değildir. İnternet tabanlı platformların denetlenemez ve</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">sorgulanamaz kabul edildiği günler tüm dünya ile birlikte Türkiye Cumhuriyeti için de geride kalmıştır.</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><b><span style="font-family:" tahoma="">DEZENFORMASYONLA MÜCADELE YASASI’NDA AMAÇ VE KAPSAM</span></b></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><b><span style="font-family:" tahoma="">KAMUSAL HESAP VEREBİLİRLİK</span></b></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">“İnternet haber sitelerinin süreli yayın kapsamına Alınması Erişim Sağlayıcıları Birliği'nin görev ve yetki alanının genişletilmesi sosyal ağ sağlayıcılarının yükümlülük ve sorumluluklarına ilişkin ilave düzenlemeler yapılması anlık mesajlaşma uygulamaları gibi şebekeler üstü hizmetlere ilişkin gerekli düzenlemelerin yapılması amaçlanmaktadır.</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">Erişim engelleme konusunda içerik ve yer sağlayıcının nerede bulunduğu ile değişen yetki farkının giderilmesi resmi ilan ve reklamların internet haber sitelerinde de belirli kurallar çerçevesinde yayınlanmasının sağlanması İnternet 'kamusal alan' niteliği taşımaktadır. Yasanın amacı burada hizmet veren platformlara, yayıncılara ve servis sağlayıcılara yükümlülükler getirmektir.</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><b><span style="font-family:" tahoma="">DEZENFORMASYONLA MÜCADELE YASASI’NDA ÖNE ÇIKANLAR</span></b></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><b><span style="font-family:" tahoma="">YASA NE GETİRİYOR ?</span></b></p> <ol> <li style="margin-bottom:.0001pt"><b><span style="font-family:" tahoma="">İNTERNET MEDYASI YASAL BİR ZEMİNE OTURUYOR.</span></b></li> <li style="margin-bottom:.0001pt"><b><span style="font-family:" tahoma="">İNTERNET MEDYASI MENSUPLARI DA BASIN KARTI ALIYOR.</span></b></li> <li style="margin-bottom:.0001pt"><b><span style="font-family:" tahoma="">ÇOCUKLAR KORUNUYOR.</span></b></li> <li style="margin-bottom:.0001pt"><b><span style="font-family:" tahoma="">KİŞİLİK HAKLARI KORUNUYOR.</span></b></li> <li style="margin-bottom:.0001pt"><b><span style="font-family:" tahoma="">SOSYAL MEDYA ŞİRKETLERİNİN TEMSİLCİ ATAMA SORUNU ÇÖZÜLÜYOR.</span></b></li> <li style="margin-bottom:.0001pt"><b><span style="font-family:" tahoma="">YASAYA UYMAYAN PLATFORMLARA REKLAM ALAMAMA CEZASI GELİYOR.</span></b></li> <li style="margin-bottom:.0001pt"><b><span style="font-family:" tahoma="">HABER İÇERİĞİNDE SÜREKLİLİK KORUNUYOR.</span></b></li> <li style="margin-bottom:.0001pt"><b><span style="font-family:" tahoma="">KASITLI OLARAK YALAN HABER ÜRETMEK SUÇ TEŞKİL EDİYOR.</span></b></li> </ol> <p style="margin-bottom:.0001pt"><b><span style="font-family:" tahoma="">İNTERNET MEDYASI</span></b></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">İnternetten yayın yapanlar da gazeteler ve televizyon kanalları gibi Basın Kanunu kapsamına alınacak. </span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">Yeni yasa ile künye belirtmeksizin internet haberciliği yapmak mümkün olmayacak.</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">Bir gazete için geçerli kurallar internet sitesi için de geçerli olacak.</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">Dolayısıyla haber siteleri de içeriklerinden yasal olarak sorumlu tutulacak. Bu yasal zemin aynı zamanda internet medyasının ilan almak suretiyle gelirlere kavuşması anlamına da geliyor.</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">Ek olarak “internet haber sitesi” ibaresi Basın Mevzuatı'na girecek. Böylece bu platformlarda çalışan kimseler artık Basın İş Kolu üzerinden mesleklerini icra edebilecekler.</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">İnternet medyası bu güne kadar ticaret odalarına “telefoncu” “bilgisayarcı” hatta ''tesisatçı'' gibi faaliyet alanlarıyla ilgisiz alanlar üzerinden kaydediliyordu zira kendileri için tanımlanmış bir NACE Kodu yoktu.</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><b><span style="font-family:" tahoma="">BASIN MENSUPLARI</span></b></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">İnternet medyası mensupları basın kartı başvurusunda bulunabilecek.</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">Bu yasaya dek internet merkezli haber sitelerinde çalışan medya emekçileri Basın Kanunu ile gazetecilere tanınan haklardan yararlanamamaktaydı. Gazetecilere tanınan hak ve imtiyazlardan faydalanmak için sahip olunması gereken Basın Kartı yeni yasayla birlikte şartları karşılayan internet habercilerine, spikerlerine, editörlerine ve yayıncılarına da verilebilecek.</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">Dolayısıyla Basın Kanunu kapsamına alınmaları ile fiili durum, hukuki duruma uygun hale gelecek.</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><b><span style="font-family:" tahoma="">ÇOCUKLAR VE GENÇLER</span></b></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">Çocuklara yönelik uygulamalar konusunda ayrıştırılmış hizmet sunumunun sağlanması garanti altına alınacak.</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">Çocukların, gençlerin ve ailenin, internetin yasa dışı içerikleri hakkında bilinçlendirilmesi ve güvenli kullanımı konusunda bilgilendirilmesi için Erişim Sağlayıcıları Birliği'ne ilave görevler verilecek.</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">Önceki düzenlemeyle zararlı içeriklerin ortadan kaldırılmasında içerik ve yer sağlayıcısına aktif yükümlülük getirilmişti. Yeni sistem ile yükümlü taraflar arasına erişim sağlayıcıları da eklenecek. Bunun yanında bilinçlendirme çalışmalarının kapsamı genişletilecek ve yetkili kurumların sayısı artırılacak.</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><b><span style="font-family:" tahoma="">KİŞİLİK HAKLARI</span></b></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">Bir içerik için verilen kaldırma kararı, içeriğin her site ve platformdan kaldırılması için yeterli olacak.</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">Kişilik hakkının zedelenmesi şikayeti ile Sulh Ceza Mahkemesi'ne başvuru yapıp içeriğin kaldırılması talebinde bulunan ve talebi mahkemece kabul edilen kişiler artık diğer siteler için başvuru yaptığında mevcut karar bu adresler için de uygulanacak. Her site için ayrı karar çıkarılması gerekmeyecek.</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">Bu madde kapsamında hâkimin verdiği içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararına konu kişilik hakkının ihlaline ilişkin yayının başka internet adreslerinde de yayınlanması durumunda ilgili kişi tarafından Erişim Sağlayıcıları Birliği'ne müracaat edilmesi hâlinde mevcut karar bu adresler için de uygulanacak.</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><b><span style="font-family:" tahoma="">SOSYAL AĞ TEMSİLCİLERİ</span></b></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">Sosyal ağlara Türkiye ofisi açma ve ofisin yönetimine bir Türk vatandaşı atama zorunluluğu getirilecek. Belirli bir kullanıcı sayısı olan sosyal ağ şirketlerinin ülkemizde temsilci bulundurması daha önceki düzenlemeler ile zorunlu hale getirilmişti. Bu temsilcilerin Türk vatandaşı olmamaları ve Türkiye'de ikamet etmemeleri nedeniyle hukuki olarak muhatap bulamama sorunu devam etmişti.</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">Yeni düzenleme ile sosyal ağlara Türkiye ofisi açma ve Türkiye temsilcisi bulundurma zorunluluğu getirilecek. Temsilcinin gerçek kişi olması hâlinde bu kişinin Türkiye'de mukim ve</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">Türk vatandaşı olması gerekecek. Türkiye'den günlük erişimin on milyondan fazla olması halinde; yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcı tarafından belirlenen tüzel kişi veya gerçek temsilci, sosyal ağ sağlayıcının sorumlulukları saklı kalmak kaydıyla teknik, idari, hukuki ve mali yönden tam yetkili ve sorumlu olacak. Bu temsilcinin tüzel kişi olması halinde doğrudan</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">sosyal ağ sağlayıcı tarafından sermaye şirketi şeklinde kurulan bir ofis olması da zorunlu hale gelecek.</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><b><span style="font-family:" tahoma="">REKLAM VERME YASAĞI</span></b></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">Sosyal medya şirketlerinin Türkiye Cumhuriyeti yasalarına uymaması halinde bu sosyal ağlara Türkiye'den reklam verme yasağı getirilecek. Bilindiği gibi sosyal ağların gelir modeli tamamen reklam almaya dayanmaktadır. Yeni yasa ile Türkiye Cumhuriyeti yasalarını tanımayan sosyal ağların Türkiye merkezli reklamları almalarının önüne geçilebilecek. Türkiye'de mukim vergi mükellefi gerçek ve tüzel kişilerin, ilgili yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcıya altı aya kadar reklam vermesinin yasaklanmasına karar verilebilecek.</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">Kurallara uymayan sosyal medya şi̇rketleri̇ne, i̇nternet haber si̇teleri̇ne, i̇leti̇şi̇m platformlarına i̇dari̇ yaptırımlar uygulanacak. Bunların başında BTK’nın vereceği̇ i̇dari̇ para</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">cezaları, yayın i̇çeri̇ği̇ni̇n çıkarılması gi̇bi̇ yaptırımlar söz konusu olmakla beraber Basın İlan Kurumu’nun ‘i̇lan geri̇rleri̇ni̇ kesmesi̇’ söz konusu olabi̇lecek.</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">Yasa ile internet alanında kullanıcıyı cezalandırmak değil, sosyal ağ şirketlerini denetleyerek bu alanı güvenli̇ ve şeffaf kılmak hedeflenmektedir.</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><b><span style="font-family:" tahoma="">İÇERİKLERİN KORUNMASI</span></b></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">Haberin yayınlandığı hali ve uğradığı her değişikliği tarih bilgisi ile birlikte kaydetme zorunluluğu getirilecek. İnternet medyasında üretilen haber içerikleri, yayınlandıkları</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">ilk hali ve uğradığı değişiklikleri kapsayacak şekilde internet medyasınca kayıt altında tutulacak. Böylece içerik cezai yaptırımdan sıyrılmak maksadıyla değiştirilemeyecek ya da</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">silinemeyecek. Bu içerikten doğacak sorumluluklar açısından tarih tespiti mümkün hale getirilecek. Diyelim ki aleyhinize bir haber yayınlandı ve bu konudaki içerik sizin uyarınıza rağmen değiştirilmedi. Konu mahkemeye taşındı. Mahkeme içerikleri istedi. İçeriklerin değiştiğini ve aleyhinize olan içeriğin silindiğini düşünün. Davanız reddedildi ve haberi yapan ceza almaktan kurtuldu. Bu mağduriyet artık yaşanmayacak çünkü içeriğin tüm kayıtları</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">tutulmak zorunda olacak. Kayıtlar tutulmazsa veya kayıtlara müdahale edilirse bu durumdan internet yayınını yapan medya kurumu sorumlu olacak.</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><b><span style="font-family:" tahoma="">YALAN HABER</span></b></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">TCK'ya eklenen yeni madde ile ‘halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma' suçu tanımlandı.</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">TCK’ya "Halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma” başlığı ile Madde 217/A eklenecek.</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">“(1) Sırf halk arasında endişe, korku veya panik yaratmak saikiyle, ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu düzeni ve genel sağlığı ile ilgili gerçeğe aykırı bir bilgiyi, kamu barışını bozmaya elverişli şekilde alenen yayan kimse, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">(2) Suçun, failin gerçek kimliğini gizlemek suretiyle veya bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkraya göre verilen ceza yarı oranında artırılır."</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">'Halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma' suçunun oluşması için 5 ana şart aranacak.</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">Yeni düzenlemede suçun oluşması için şu beş şart aranacak:</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">1. Yayılan haber gerçek olmamalıdır.</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">2. Ülkenin güvenliği ve kamu sağlığı ile ilgili olmalıdır.</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">3. Halk arasında panik, korku ve endişe oluşturma kastı taşımalıdır.</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">4. Kamu barışını bozmaya elverişli olmalıdır.</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">5. Aleni (yani ilgisi olmayan kişilere ulaşabilir) olmalıdır.</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">İtibar suikasti ve sosyal medya mağduriyetlerinin artması ile devletler "ultima ratio" yani “son çare” olarak meseleyi suç kapsamına almaktadır. Ülkemizde getirilen düzenleme de bu doğrultuda geliştirilen çözümlerden farklı değildir. TCK'ya eklenen yeni madde ile ‘halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma' suçu tanımlanacak.</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">'Halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma' suçunun oluşması için 5 ana şart aranacak.</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">Sosyal medya şirketlerinin yapılan yargılama ve soruşturmalarda kullanıcı bilgilerini bildirmemesi veya kullanıcılara yanıltıcı bilgi sunmamaları konusunda etkin bir uyarı yapmaması devletleri bu alanda kamu düzenini sağlamak için suç ihdas etmeye yöneltmiştir.</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">Düzenleme bir kimsenin “yalan söylemesi” durumuna indirgenebilecek nitelikte değildir. Zira söz konusu yalanın toplumu etkileyecek düzeye gelmesi halinde dahi bu eylem ancak diğer 4 şartın da oluşması halinde suç olarak görülmektedir. Bu maddenin ''dar yorumlanabileceği''</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">yönündeki kaygılar bu anlamda yersiz kalmaktadır. ''İfade” kapsamındaki suçların çoğu gibi araçsallaştırılması riskine dikkat çekilmesine karşın bu bağlamdaki dosyaların pek çoğunda değerlendirme kriterleri Yargıtay’ın yaklaşımlarına ve AYM’nin kararlarına göre gelişmektedir.</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">TCK'ya eklenen yeni madde ile cezalandırma değil uyarma ve davranış değişikliğine sevk etme hedeflenecek. Bilmeden yanlış bir bilgiyi yaymak, bir resim üzerinde oynamak, gerçek olmayan içerik üretmek, ses veya fotomontaj yapmak suç olarak nitelendirilmemektedir. Suç niteliği atfedilen alan oldukça sınırlı ve belirgin olma özelliği</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">taşımaktadır. Verilecek ceza 1-3 yıl arasında olduğu için işlendiğinde ertelenmesi, paraya çevrilmesi veya hapis dışında bir yaptırıma tabi tutulması mümkündür. Yargılama sonunda ceza verilse bile hapis yolu kapalıdır. Zira bu cezanın infazı yoktur. Bu da yapılan düzenleme ile yalan haberi bilerek yayan kimse dahil bu tip eylemlerde bulunan kişileri cezalandırmanın değil uyarmanın ve davranış değişikliğine sevk etmenin hedeflediğini göstermektedir. Suçun niteliği itibarıyla tutuklama kararı da verilemeyecektir ve karar temyize açık olacaktır.</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><b><span style="font-family:" tahoma="">ÖZET</span></b></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"><span style="font-family:" tahoma="">Ülkemizde haber üreten ve yayın yapan internet medyası sosyal ağ şirketleri halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayan kuruluşlar ve kişiler Medyada 'Dezenformasyonla Mücadele Yasası', 'Sosyal Medya Yasası' ve ne yazık ki 'Sansür Yasası' olarak isimlendirilen Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi ile faaliyetlerinden sorumlu tutulmakta ve kamusal bir alan olan internetin denetlenebilmesi, sorumluluk sahibi ve etik bir tutumun yaygınlaştırılması ve internet kullanıcılarının her türlü suistimalden, ihlalden ve saldırıdan korunması hedeflenmektedir. (HABER MERKEZİ)</span></p> <p style="margin-bottom:.0001pt"></p>