Vasiyetname: Miras bırakının son istek ve arzuları ile mirasının paylaşım esaslarını belirleyen yazılı belge veya sözlü beyandır. Türk Medeni Kanunun 531. Maddesinde, vasiyetname çeşitleri düzenlenmiştir, maddeye göre; “Vasiyet, resmi şekilde veya miras bırakanın el yazısı ile ya da sözlü olarak yapılabilir.” Denilerek üç çeşit vasiyetnamenin olduğu belirtilmiştir. Resmi vasiyetname, genellikle noterler nezdinde yapılır, iki tanık ve resmi memur huzurunda düzenlenir. Bu vasiyetname, re’sen düzenlenen vasiyetnamedir. Sulh hakimi tarafından da resmi vasiyetname, yukarıdaki şartlara göre düzenlenebilir. Vasiyetname, düzenlenirken öncelikle hazırlanacak vasiyetnamenin türü seçilmelidir. Sözlü, el yazılı veya resmi vasiyetname düzenlenebilir. Vasiyetname, şekil şartlarına uygun düzenlenmelidir. Şekil şartına uymayan vasiyetname, vasiyetin iptal edilmesinde menfaati bulunan mirasçı veya vasiyet alacaklısı tarafından açılabilir. Vasiyetnamenin tamamının iptali istenilebileceği gibi bir kısmının iptali de istenebilir. Vasiyetname; ayırt etme yetisine ve hukuki işlem yapma yetkisine sahip, 15 yaşını doldurmuş kişilerce düzenlenir.
Yazılı vasiyetname aşağıdaki şekilde düzenlenir. Miras bırakan arzularını resmi memura bildirir, bunun üzerine memur yazar veya yazdırır. Okuması için miras bırakana verir. Vasiyetname, miras bırakan tarafından okunup imzalanır. Memur, vasiyetnameyi tarih koyarak imzalar. (TMK - 533). El yazılı vasiyetname, miras bırakanın kendi el yazısı ile yazdığı vasiyetname türüdür. Türk Medeni Kanunu 538. Maddesinde, el yazılı vasiyetnamenin nasıl düzenleneceği belirtilmiştir. Bu madde aynen; “El yazılı vasiyetnamenin yapıldığı yıl, ay ve gün gösterilerek başından sonuna kadar miras bırakanın el yazısıyla yazılmış ve imzalanmış olması zorunludur. El yazılı vasiyetname, saklanmak üzere açık veya kapalı olarak notere, sulh hâkimine veya yetkili memura bırakılabilir” denilmiştir. Sözlü vasiyetname nasıl düzenlenir? Sözlü vasiyetname, TMK’nın 539. Maddesi ve devamında düzenlenmiştir. Bu madde de; “Miras bırakan; yakın ölüm tehlikesi, ulaşımın kesilmesi, hastalık, savaş gibi olağanüstü durumlar yüzünden resmî veya el yazılı vasiyetname yapamıyorsa, sözlü vasiyet yoluna başvurabilir. Bunun için miras bırakan, son arzularını iki tanığa anlatır ve onlara bu beyanına uygun bir vasiyetname yazmaları veya yazdırmaları görevini yükler. Resmî vasiyetname düzenlenmesinde okur yazar olma koşulu dışında, tanıklara ilişkin yasaklar, sözlü vasiyetteki tanıklar için de geçerlidir.” Denilmiştir.
Vasiyet eden kişi saklı pay kuralına riayet etmelidir. Muris, mal varlığını vasiyetname yolu ile tasarruf ederken saklı paya riayet etmek zorundadır. Saklı pay: zorunlu miras payı bulunan mirasçılara, saklı pay sahibi mirasçılar denilmektedir. Saklı pay sahipleri, Türk Medeni Kanunun 506. Maddesinde belirtilmiştir. Bu maddede yasa koyucu: “Saklı pay aşağıdaki oranlardan ibarettir: 1. Altsoy için yasal miras payının yarısı, 2. Ana ve babadan her biri için yasal miras payının dörtte biri, 3. Sağ kalan eş için, altsoy veya ana ve baba zümresiyle birlikte mirasçı olması hâlinde yasal miras payının tamamı, diğer hâllerde yasal miras payının dörtte üçü.” Demiştir. Okuyucularıma esenlikler dilerim.
