Kırşehir SGK İl Müdürü H. Mehmet Akdeniz, sosyal güvenlik hizmetleri ve bu hizmetlerin etkin ve kaliteli şekilde yerine getirilmesinde kayıt dışı istihdamla mücadelenin önemi hakkında bir basın açıklaması yaptı. Sosyal güvenlik sisteminin sigortalı çalışan kişilere birçok fayda sağladığını ifade eden H. Mehmet Akdeniz, “Sosyal güvenlik, toplumun zor durumda olan bireylerine yardım edilmesini daha iyi durumda olan kişilerin vicdanına veya yardımına bırakmayarak, toplumsal dayanışmayı kurumsal ve düzenli işler hale getirmekte ve tüm ülke vatandaşlarına hak olarak sunmaktadır. Sosyal güvenlik sistemi vatandaşlara hayatları boyunca sağlık hizmeti vermeyi, asgari bir gelir düzeyi sağlamayı ve kişileri mesleki, fizyolojik ve sosyo-ekonomik nitelikteki risklere karşı korumayı ve bu risklerden doğan zararları gidermeyi amaçlayan sistemdir” dedi. Ülkemizde sosyal güvenlik, anayasal bir hak olarak Anayasa’nın 60’ıncı maddesinde yer alan “Herkes, sosyal güvenlik hakkına sahiptir. Devlet, bu güvenliği sağlayacak gerekli tedbirleri alır ve teşkilatı kurar” hükmü ile güvence altına alındığına dikkati çeken Kırşehir SGK İl Müdürü H. Mehmet Akdeniz, sosyal güvenlik hizmetleri ve bu hizmetlerin etkin ve kaliteli şekilde yerine getirilmesinde kayıt dışı istihdamla mücadelenin önemini anlattı. Akdeniz, konuyla ilgili yaptığı açıklamada şunları ifade etti: “Çalışanların sosyal güvenlik sistemine dahil olmaları hak ve aynı zamanda bir yükümlülüktür. Çalışmaya başlayan herkes kanunen mutlaka sosyal güvenlik sistemine dâhil olmak zorundadır. Çalışanlar kanunen bu hakkın yerine getirilip getirilmediğini işverenden isteme ve yerine getirilmediği takdirde yasal yollara başvurma haklarına sahiptir. İşverenler açısından da; gerek kendisini gerekse yanında çalıştırdığı kişileri sosyal güvenlik kurumuna bildirmek zorundadır. “Sosyal güvenlik sistemi sigortalı çalışan kişilere birçok fayda sağlar. Bunlardan önemli bazıları şunlardır: “· Sigortalı çalışan kişi ve aile bireyleri sağlık hizmetlerinden yararlanabilirler. “· Sigortalı çalışanlara iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hali nedenleriyle çalışamadığı sürelerde maaşının işveren tarafından ödenmeyen kısmını karşılamak üzere geçici iş göremezlik ödeneği ödenir. “· Sigortalı çalışanlara iş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle kısmen veya tamamen çalışamaz duruma gelmesi halinde sürekli iş göremezlik geliri bağlanır. “· Sigortalının aile bireylerine, sigortalı iş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle hayatını kaybetmesi halinde ölüm geliri bağlanır. “· Sigortalı herhangi bir nedenle sakatlanıp çalışamaz duruma geldiğinde malullük aylığı bağlanır. “· Sigortalı, belli bir yaşa geldiğinde yine prim şartlarını da sağlıyorsa kendisine yaşlılık aylığı bağlanır. “· Sigortalı öldüğünde eş ve çocukları ile anne ve babasına ölüm aylığı bağlanır. “· Cenaze yardımı ve emzirme ödeneği ödenir. “Ayrıca SGK Başkanlığımızca Covid-19 Pandemi ile mücadele sürecinde vatandaşlarımızın hayatlarını kolaylaştırmak amacıyla uygulamaya konulan bazı tedbirlere ise aşağıda kısaca değinilmiştir: “1- SGK, Covid-19 Pandemi sürecinde vatandaşlarımızın sağlığını koruma amacıyla e-Devlet üzerinden 143 ayrı hizmet sundu ve sunmaya devam ediyor. Hizmet dökümü, emeklilik talebi, askerlik, doğum borçlanması başvuruları, emekli aylık bilgisi, aylıktan yapılan kesintiler, isteğe bağlı sigortalılık başvurusu, banka ve adres değişiklikleri, ilaç ve rapor bilgisi sorgulama maluliyet sevk talebi gibi işlemler… “2- Perakende, AVM, Demir-Çelik, Otomotiv, Lojistik-Ulaşım, Sinema-Tiyatro, Konaklama, Yiyecek-İçecek, Tekstil-Konfeksiyon ve Etkinlik-Organizasyon sektörleri için Muhtasar ve KDV tevkifatı ile SGK primlerinin Nisan, Mayıs ve Haziran ödemeleri 6’şar ay ertelenmiştir. “3- Kronik hastalığı nedeniyle raporla ilaç ve tıbbi malzeme alan hastalarımızın 1 Ocak 2020 tarihi veya bu tarihten sonra süresi sona eren sağlık raporları, bir sonraki açıklamaya kadar geçerli sayılmış, bu kapsamdaki hastalarımızın, yeni bir reçeteye ihtiyaç duymaksızın ilaç ve tıbbi malzemelerini sözleşmeli eczanelerden veya merkezlerden temin edebilmesi, üç ayı geçmeyecek sürelerde bu ilaç ve tıbbi malzemelerin bedellerinin SGK tarafından karşılanması olanağı sağlanmıştır. “4- En düşük emekli aylığı 1500 TL’ye yükseltildi. “5- Emekli, dul ve yetimlerimize Ramazan ve Kurban bayramlarında bayram ikramiyeleri ödendi. “6- Kredi Garanti Fonu kefaleti ile Hazine destekli kredi kullanan gerçek ve tüzel kişilerin SGK’ya borcu olmaması koşulu 31.12.2020 tarihine kadar ertelendi. “7- Vatandaşlarımıza temin etmekte olduğumuz solunum cihazlarının tedariki ile ilgili ilave tedbirler alındı. “8- Pandemi olgularının tanı ve tedavileri acil sağlık hizmeti olarak tanımlandı ve böylelikle ilave ücret alınamayacak sağlık hizmetleri kapsamına alındı. Ayrıca, Sağlık Bakanlığı tarafından pandemi süresince hastanelerce temin edileceği bildirilen pandemi tedavisine yönelik ilaçlarda ücretsiz temin edilmeye başlandı. “9- (Covid-19) tanısı konan ve tedavi sürecinin ardından iyileşen hastalardan alınan ve Türk Kızılay’ı tarafından toplanan kan plazmaları ağır durumdaki vakaların tedavisinde kullanılmaktadır. Bu sayede kan plazması ile kritik durumdaki hastaların tedavi edilmesi hedeflenmektedir. Plazmada yer alan “immünglobulin” denilen antikorlar, yoğun bakıma alınmış, solunum sıkıntısına girmiş, durumu kötüye giden ve riski yükselmiş hastaları tedavi edici özellik taşımaktadır. “SGK Sağlık Uygulama Tebliğinde (SUT) yapılan değişiklikle “immün plazma tedarik ve uygulaması” yoğun bakım tedavisi kapsamına alınmış ve böylelikle Kuruma faturalandırılabilmesine olanak sağlanmıştır. “10- İşverenlerimize, 2020 yılı süresince, günlük prime esas kazancı 128 TL’nin altında olan her bir sigortalı için aylık 75 TL tutarında asgari ücret desteği sağlandı. “11- 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa eklenen geçici 26’ncı madde ile 01.07.2020 tarihinden önce kısa çalışma ödeneği ya da nakdi ücret desteği başvurusunda bulunan işverenlere bu uygulamaları sonlandırmaları halinde üç ay süreyle SGK işçi ve işveren hisselerinin tamamı tutarında prim desteği sağlandı. “Kurumuzun bazı çalışmalarıyla ilgili yukarıda bahsedilen hizmetlerin artarak sürdürülebilirliği mali açıdan güçlü bir ekonomik yapının varlığı ile mümkündür. “Kayıt dışı istihdam hem vatandaşlarımızın refahı hem de güçlü ve sürdürülebilir bir ekonomi üzerinde son derece olumsuz etkisi bulunmaktadır. “Konunun önemine binaen, ciddi yasal düzenlemeler yapılmış, ağır idari para cezaları öngörülmüştür. Sadece 1 sigortalıyı, 1 ay sigortasız çalıştırdığı tespit edilen işverene toplam 11 bin 771 TL idari para cezası uygulanmaktadır. Yapılan tespitte işçinin sigortasız çalıştırıldığı süre 6 ay ise 41 bin 202 TL, 1 yıl ise 76 bin 518 TL idari para cezası uygulanmaktadır. Bu 2020 yılı için geçerlidir. Ayrıca bu çalışmalara ait primler, gecikme cezası ve faiziyle birlikte tahsil edilir. Bu işyerlerinin yararlanmakta olduğu sigorta prim teşvikleri durdurulur. “Yaşanacak iş kazası ve meslek hastalıkları karşısında devlete ve işçilere karşı ağır idari ve adli yükümlülükler doğar. Haksız rekabete neden olur ve piyasa dengesinin bozulmasına zemin hazırlar. Devlet ve özel sektör tarafından sağlanan teşvikler ile hibe ve kredi avantajlarından faydalanılamaz. Vergi avantajı sağlayan indirim ve gider yazma gibi avantajlardan yararlanma hakkı yoktur. Her ne kadar ağır idari ceza yaptırımları mevcut olsa da mevcut durumunun iyileştirilmesi için sadece ceza ve yaptırma dayalı çalışmak konuyu çözme kavuşturmada yeterli olmayacaktır. Bunun içim Sosyal Güvenlik Kurumu olarak, kayıt dışı istihdam konusunun paydaşları işçi ve işverenlerimize yönelik rehberlik programı yürütmekte ve bu konuda farkındalık yaratmaya çalışmaktayız. “Kayıt dışı istihdama neden olan birçok etkenden bir tanesi de çalışanların ve işverenlerin sosyal güvenlik mevzuatından kaynaklanan hak ve yükümlülüklerini yeterince bilmemeleri ve sosyal güvenliğin önemi konusunda yeterli bilinç seviyesine sahip olmamalarıdır. Bu nedenle, Sosyal Güvenlik Kurumu olarak, rehberlik anlayışını esas alan bir yöntem ile kayıtlı istihdamı teşvik etmeye çalışmaktayız. Kurumun denetim ile temel amacı da, işverenlere idari para cezası vererek gelirlerini artırmak değildir. SGK, esas olarak işverenleri sosyal güvenlik mevzuatı ile ilgili yükümlülükleri konusunda bilgilendirerek, mevzuatın uygulanması aşamasındaki sorunları en aza indirmeye çalışmaktadır. “Sigortasız işçi çalıştırma durumunda olduğu gibi, çalışma sürelerinin veya ödenen ücretlerin eksik bildirilmesinin de kayıt dışı istihdam olarak değerlendirilmektedir. “Çalışanların; çalışmalarının işverenler tarafından bildirilip bildirilmediğini veya hangi kazanç seviyesinden bildirildiğini kısa sürede öğrenmeleri mümkündür. PTT’den alınan e-devlet şifresi ile www.turkiye.gov.tr adresinden sorgulama yapılabilir, 7 gün 24 saat “Alo 170” Çalışma ve Sosyal Güvenlik İletişim Merkezi’ni aranabilir, telefonun kısa mesaj bölümüne “P’ boşluk ‘TC kimlik numarası’ boşluk ‘Aile sıra numarası’ yazılarak ‘5502’ye bütün operatörlerden kısa mesaj gönderilebilirler. Yine il ve ilçelerde bulunan tüm sosyal güvenlik il müdürlüğü veya sosyal güvenlik merkezine başvurarak da, sigortalı çalıştırılıp çalıştırılmadığı ve hangi kazanç seviyesinden bildirildiği kısa sürede öğrenilebilir. Çalışanlar sigortasız çalıştırıldıklarını ya da ücretlerinin veya çalışma sürelerinin eksik bildirildiğini düşündüklerinde, ihbar ve şikayetlerini Sosyal Güvenlik Kurumu’na şu yollarla iletebilir: Çalışma ve Sosyal Güvenlik İletişim Merkezi “Alo 170” i 7 gün 24 saat arayabilirler. En yakın sosyal güvenlik il müdürlüğü veya sosyal güvenlik merkezine şikâyetlerini iletebilirler. Her türlü istek, şikayet, ihbar, görüş ve öneriler Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi (CİMER) üzerinden de yapabilirler. İşverenlerimizin herhangi bir olumsuzlukla karşılaşmamaları, teşviklerinin yanmaması, hizmet verdiğimiz tüm kesime daha kaliteli hizmet vermek için kayıtlı istihdama önem vermelerini önemle hatırlatıyor, tüm vatandaşlarımıza, işverenlerimize, işçilerimize, emeklilerimize, kazasız, sağlıklı ve bol kazançlı günler diliyorum.” (HABER: NECLA BAĞCI)