1 Mayıs 1 Mayıs işçinin emekçinin bayramı… Ama işçinin bayramı olmuyor.
Bugün 1 Mayıs… Bugün inşaat işçileri çalışacak. Bugün temizlik işçileri çalışacak. Bugün sanayide işçiler çalışacak. Bugün tarım işçileri çalışacak. Bugün Maden işçileri çalışacak. Bugün fabrika işçileri çalışacak. Birçok meslek grubu 1 Mayıs’ta tatil yaparken işçiler çalışmaya devam edecek.
Bayram seyran demeden çalışmaya devam eden işçiler, ekmek parası için çalışıyor.
Bayram seyran demeden çalışmaya devam eden işçiler, iş kazası nedeniyle ölüyor.
Bir günlük yevmiye için işçiler ekmeklerini taştan çıkarıyorken bayram seyran demeden çalışmaya devam ediyorlar.
Emek değersiz, emekçi yok sayılıyor
Emeğinden başka sermayesi olmayan işçiler 1 Mayıs İşçi Bayramı’nda ekmek peşinde olduklarından dolayı emeğin mücadelesini veremiyorlar. Emeğin değersiz emekçinin yok sayıldığı günümüzde işçiler emeklerinin karşılığını alamazken işçi sağlığı ve işyeri güvenliği göz ardı ediliyor. İşçiler madenlerde, tersanelerde, inşaatlarda, fabrikalarda kazalarla hayatlarını kaybediyorlar.
Ev kadınları, gündelik ev hizmetlerinde çalışan kadınlar hiçbir sosyal güvencesi olmadan çalıştırılıyor.
Çocuk işçiler ölüyor
Okulda olması gereken çocuklar işçi oluyor. Ucuz işgücü olarak görülen çocuklar çalıştırılıyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi sonuçlarına göre 2024’te Türkiye nüfusunun yüzde 25,5’ini 0-17 yaş grubundaki çocuklar oluşturuyor. Hane halkı iş gücü araştırması kapsamında ise 2024 yılında 15-17 yaş grubundaki çocukların iş gücüne katılma oranı yüzde 24,9 olarak açıklandı. Türkiye’de 4 çocuktan 1’inin işçi olduğu görülüyor. Toplamda çocuk işçi sayısı ise 1 milyon 474 bine ulaşıyor. Çocuk işçi sayısının artmasına paralel olarak çocuk işçi ölümlerinin de arttığı görülüyor. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi'nin (İSİG) 2025 yılının Ocak ve Şubat ayları için yayınladığı rapora göre iki ayda 9'u çocuk işçi olmak üzere 299 kişi iş kazasında hayatını kaybetti.
15 Nisan 2025 tarihinde Niğde’de geri dönüşüm fabrikasında 14 yaşındaki Abdurrahman’ın kolu makineye sıkışmış ve yaşamını yitirmişti.
1 Mayıs İşçi Bayramı nedir?
Avustralya’nın Victoria eyaletindeki taş ustaları günde 8 saat ve haftada 40 saatlerinin kabulü için 21 Nisan 1856 tarihinde yürüdüler. Avustralyalı işçilerinin eylemlerinin ardından Amerikalı işçilerde ilk olarak 1 Mayıs 1886 tarihinde haftanın altı günü on iki saat olan çalışma sistemine karşı ayaklandı.
1 Mayıs 1886 tarihinde başlayan olaylar, 4 Mayıs’ta meydana gelen ve kimin yaptığı belirlenemeyen bir bombanın patladığı Haymarket Olayı ile birlikte eylemciler ile polisler arasında şiddete neden oldu. Bu süreçte her iki taraftan da çok sayıda katılımcı yaralandı ya da hayatını kaybetti. 1889 yılında ise Chicago protestolarının yıl dönümünde uluslararası düzeyde gösteriler yapılması önerildi. Çağrı, başta Amerika Birleşik Devletleri ve çok sayıda Avrupa ülkesi olmak üzere birden fazla ülkede eş zamanlı gösterilerle sonuçlandı.
1891 yılında İkinci Enternasyonal kongresinde 1 Mayıs her yıl düzenlenecek resmi bir etkinlik olarak kabul edildi.
Türkiye’de 1 Mayıs ne zaman resmî tatil ilan edildi?
Türkiye’de ilk işçi bayramı kutlamaları İzmir’de 1899 yılında, İstanbul’da ise 1912 yılında başladı. Ancak 1 Mayıs 1977 tarihinde Taksim’deki kutlamalar sırasında çeşitli çatışmalar ve ölümler yaşandı. 1979 yılında Sıkıyönetim Komutanlığı mitinglere izin vermedi ve sokağa çıkma yasağı ilan etti. Türkiye’de 1 Mayıs İşçi Bayramı, 22 Nisan 2009 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM)’de kabul edilen 5892 sayılı “Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun” ile yeniden resmi tatil olarak ilan edilmiştir ancak kutlamalar için dönem dönem değişen kısıtlamalar uygulanmaktadır.
