PİYASALAR DURGUN, AHİ ESNAFI KAN AĞLIYOR

Aylardır 16 Nisan referandumu nedeniyle doğru dürüst iş yapamayan Kırşehir’deki Ahi esnafı, artık durgunluğun ortadan kaldırılarak piyasaların açılmasını beklemeye başladı.
2016 yılının da Kırşehir’de büyük sıkıntı içinde geçtiğini, 15 Temmuz FETÖ darbe girişimiyle büyük çıkmaza girdiğini belirten Kırşehir esnafları, satışların yarıya indiğini, birçok esnafın evine ekmek götüremediklerini, dövizdeki yükselişin de sattıkları bir çok ürünün fiyatını ikiye katladığından dert yandı.
Her yılın bir önceki yılı arattığını, işlerin çok durduğunu ifade eden Kırşehir Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği Başkanı Bahamettin Öztürk, uzun süredir ekonominin geri plana itilmesi sebebiyle piyasalarda yaşanan büyük durgunluğun Kırşehir’deki küçük esnaf ve sanatkarı vurduğunu ifade etti.
Kırşehir’de faaliyetlerini sürdüren esnafların ise borç batağında olduğunu belirten Başkan Öztürk “Maalesef Kırşehir’de her beş esnaftan dördü borcunu ödeyemiyor. Orta direk, ekonomideki daralmaya yenik düştü. Kırşehir’de pek çok esnaf, dükkânına kilit vurdu. İşlerdeki durgunluğun yanı sıra vergi, sigorta primleri ve işyeri kiraları kötü gidişte önemli rol oynuyor. Boşta kalan esnaf, ya maaşlı olarak çalışmaya başlıyor ya da işsizler kervanına katılıyor. Kırşehir Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatifi olarak verdiğimiz kredileri bile ödeyemiyor esnaf ve sanatkarımız. Hükümetin esnaf ve sanatkarın kullanması için verdiği KOSGEB kredilerinden bir çok esnaf ve sanatkarımız bankaların tutumu nedeniyle yararlanamadı. Borcu borçla kapatmanın sonu yok. İnsanlar alışveriş yapacak, para harcayacak ki piyasalar canlanacak. Esnaf aldığı malı satacak ki ayakta duracak. Esnaf getirdiği malı satamayınca çekini ve senedini ödeyemiyor ve bu nedenle büyük çıkmaz içine gidiyor. Tezgahta ürünün bulunmasının esnafa faydası yok. Esnafımızın pek çoğu bu nedenle büyük darboğaz içinde bulunuyor” dedi.
Günlerdir tüm Türkiye’de olduğu gibi Kırşehir’de de piyasaların referanduma kilitlendiğini, referandumun ardından piyasaların açılacağı ümidine kapıldıklarını da belirten Başkan Öztürk şöyle devam etti:
“Ülkemizde ve Kırşehir’imizde aylarca piyasalar referanduma kilitlendi. Referandum içinde esnaf ve sanatkarımızı rahatlatma adına bir takım destekler verilmeye çalışıldı. SGK ödemeleri ve vergi ödemeleri ötelendi. Ancak bunlar hiç çare olmadı. Tam tersine borçlar birikti de birikti. Şimdi esnaf ve sanatkarlarımız ötelenen ya da yapılandırılan vergi ve SGK primlerini nasıl ödeyeceğini kara kara düşünmeye başladı. Şimdi referandum bittiğine göre piyasaların artık açılmasını ve insanların kendine güveninin artmasını bekliyoruz. Yoksa bu gidiş hiç te iyi değil. Durgun ekonomi patlarsa, bunun altından kimse kalkamaz. Her geçen artan işsizlik pek çok sorunu da beraberinde getirecektir. Hükümetimizin artık piyasaların canlanması adına bir takım kararlar almasını ve ekonomide istikrarın sağlanması için her türlü adımı atmasını bekliyoruz. Yoksa Kırşehir’de pek çok esnaf ve sanatkarımız işyerlerinin kapısına kilit vurup, işsizler ordusuna katılacaktır. Çünkü borcu borçla kapatan esnaf nereye kadar dayanacak. Bıçak kemiğe dayandı, artık piyasaların canlandırılması için hükümetimiz gerekli radikal kararları hayata geçirmeli”
Kırşehir’de görüşlerine başvurduğumuz pek çok esnaf da piyasalarda yaşanan durgunluktan şikayetçiler.
İsimlerini vermek istemediğimiz esnaflar “Piyasada talep yok, insanlar alışveriş yapmıyor, ya da yapamıyor. Vatandaş borç batağında, harcayacak parası yok.” diyor.
Kırşehir’de çarşıların boş olduğunu, halkın alışveriş yapmadığını herkesin görebileceğini, sabah 7’de işyerini açan esnafın saat 17.00-18.00’de iş yapamadığı için kapatıp evine gitmek zorunda kaldığını belirten esnaflardan birisi “Kırşehir’de 28 yıldır esnafım. Pek çok esnaf arkadaşımız kriz sebebiyle kapısına kilit vurdu. Varlığını sürdüren esnaflar da zor günler geçiriyor. Ekonomik daralmayı en çok hisseden kesimin başında küçük esnaf geliyor. Ayakta kalamayan berber, manav ya da bakkal kepenk indiriyor. Ekonomide büyüme söylemlerine karşın esnafın kepenk indirmesi, sadece belli meslek kollarıyla ilgili değil. Her iş kolunda esnaf sayısı, alışveriş merkezleri karşısında tutunamayarak yok oluyor. Esnafların kan kaybında, sosyal güvenlik primlerinin yüksekliği ve vergiler önemli rol oynuyor. Kazandığıyla vergi ve primini ödeyemeyen esnaf, kurtuluşu kepenk indirmekte buluyor. Kırşehir’de iş yapamadığı için kapısına kilit vuran esnaf sayısı her geçen gün artırırken, varlıklarını sürdürenler de zor günler geçiriyor. Borcu bulunan esnaf sayısı hızla artıyor. Her beş esnaftan dördü borcunu ödeyemiyor. Karşılıksız çek sayısı her geçen gün artıyor. Hükümetimiz vergi SGK borçlarını yapılandırdı ya da öteledi. Şimdi pek çok esnaf arkadaşımız bu borcunu nasıl ödeyeceğini kara kara düşünmeye başladı. İnşallah referandum da bittiğine göre, şimdi hükümet ekonomik piyasaları canlandırma adına bir şeyler yapar da bizler bu durgunluktan kurtuluruz. Yoksa halimiz harap” dediler.
ALTYAPI İŞLERİ DÜŞÜRDÜ
Kırşehir Belediyesi tarafından yürütülen altyapı çalışmalarından dolayı işlerinin önemli ölçüde düştüğünü belirten esnaflar, “Vatandaş otomobiliyle ana caddelere girip çıkamadığı için alış verişte yapamadı. Bu da esnafın iş yapamamasına neden oldu. İnşallah Belediye Başkanımız altyapı çalışmalarını kısa sürede tamamlar, trafik sorununu da ortadan kaldırır da bizlerde iş yaparız” diye görüş bildirdiler.
ESNAF SİNEK AVLIYOR!
Kırşehir’in Yeni Çarşısı’nda caddelerin bomboş olması da esnafın iş yapamadığının bir göstergesi oldu. Çarşı esnafı caddeye alışveriş için gelen müşteri sayısının düştüğünü, iş yapamadıkları için adeta sinek avladıklarını söylediler.
Öte yandan Türkiye’de sayıları 1 milyon 660 bine dayanan esnaf ve sanatkâr kendi yağıyla kavrularak devlete yük olmadan geçimini sağlamaya çalışıyor. Fakat vergisi, primi, faturası derken elinde avucunda pek bir şey kalmıyor. Esnaf yıllardır, en pahalı suyu, elektriği ve akaryakıtı kullanmaktan şikayet etmesine karşın, sesini duyuramıyor. Yüksek vergi ve artan maliyetler ise birçok esnafın kepenk indirmesine neden oluyor.
MALİYETİ DÜŞÜRÜN
Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK), Başkanı Bendevi Palandöken, esnaf ve sanatkarın en büyük arzusunun üretim yaparken, hizmet sunarken girdi maliyetlerinin ucuz olması gerektiğini bildirdi.
TESK Başkanı Bendevi Palandöken, “Esnaf geçimini sağlamakta bile zorlanıyor. İhtiyacı olan esnaf kredi bulabilmeli. Yatırım yapıldıktan sonra işletmede çalışacak ve devamlılığını sağlayacak çırak ve kalfalar için istihdam destekleri hayata geçirilmelidir. Esnaf ve çalışan için prim desteği verilmelidir” diye konuştu.
Esnafın bankalarla ilişkilerinin iyileştirilmesi için ilk etapta mutlaka etkin sicil affı çıkarılması gerektiğini dile getiren Palandöken, “Sicil affını uygulamayan bankalara müeyyide uygulanmalıdır. Ayrıca, çırak ve kalfalar için istihdam desteği hayata geçirilmelidir” dedi.
15 Temmuz darbe girişimi piyasalardaki havayı da olumsuz etkiledi. “Bekle–gör” politikasının etkin olmaya başlaması ile çek, senet ödemeleri durma noktasına geldi. Yaşanan sürecin bitmesini ve normalleşmeyi bekleyen işletmeler ise projelerini birer birer erteleme yoluna gitti.
Esnaf ve sanatkarlar ise Olağanüstü Hal (OHAL) koşullarında ayakta durabilmek ve ülke ekonomisinin çarkının dönmesine katkı sunabilmek için ek önlemlere ihtiyaç duyuyor. Terör saldırıları, komşularla gergin ilişkiler, vergi ve prim yükleri derken, 2016'nın ilk yarısında sicilini terk eden esnaf sayısı 51 bin 542'yi buldu. “Mesleki terkin” yoluyla sicilini kaydıranların sayısı 9 bini geçerken, 42 bini aşkın esnaf sicilini tamamen sildirdi.
Darbe girişiminin yarattığı tahribatı değerlendiren uzmanlar, “Çarklar işlemiyor. Bir sürü işyeri kapanacak, işsizlik artacak. Bu siyasi kriz, ekonomik krizi tetikleyecek. Zaten böyle bir ortam vardı. Şu anda piyasada para yok. Bankalarda para var ama riskli gördükleri için kredi vermiyor” diye görüş bildiriyorlar.
Piyasaların normalleşmesi için devletin devreye girmesi gerektiğini ifade eden uzmanlar, zor bir yıl geçiren Türk ekonomisi 15 Temmuz gecesi yaşanan başarısız darbe girişiminin yarattığı olumsuz atmosferden de etkilendiğini, Türkiye'nin birçok bölgesinde ticari hayatın durma noktasına geldiğini, bozulan ekonominin çarkları her geçen gün daha çok işsiz yaratırken, takipteki krediler, ödenemeyen kredi kartları, protesto edilen çek ve senetler ticari hayatı zorlamaya başladığını, hemen harekete geçen hükümetin ekonomiyi rahatlatmak için bir takım düzenlemeler yaptığını, af paketinde toplumun hemen her kesimine müjde niteliğinde düzenlemelere yer verildiğini, ancak, iş dünyasının beklediği ve ekonomiye can suyu olacak bir dizi talep hâlâ gündeme getirilmeyi beklediğini ifade ettiler. (HABER: SALİH GÜNER)