Kırşehir Cezaevi’nden 1988’de 118 metrelik tünelle kaçan 18 mahkumun firarı, aradan 37 yıl geçmesine rağmen hâlâ Türkiye’nin en dikkat çekici kaçış hikâyelerinden biri.
Tünelle kaçış: Kırşehir Cezaevi’nde tarihe geçen firar
17 Eylül 1988 gecesi, Kırşehir Cezaevi'nde o dönem tutuklu bulunan 18 mahkum, yerin altına 118 metre uzunluğunda tünel kazarak firar etti. Altı buçuk ay süren gizli çalışmayla planlanan kaçış, Türkiye cezaevi tarihinin en dikkat çekici olaylarından biri olarak kayıtlara geçti. Mahkumlar, tüneli cezaevinin banyo bölümündeki bir taşın altından başlatarak dışarı kadar ulaştırmayı başardı.
Plan, sadece kazmakla sınırlı değildi; içeride toprak saklama, hava sirkülasyonu sağlama, trafo ve körük sistemi kurma gibi birçok teknik detay da vardı. Tüm bu süreç boyunca cezaevi yönetiminin herhangi bir şey fark etmemesi ise kaçışın ne kadar ustaca hazırlandığını ortaya koydu.
37 yıl önce çekilen “özgürlük fotoğrafı” simgeleşti
Firar eden mahkumlar, cezaevinden çıktıktan sonra tünel içerisinde bir hatıra fotoğrafı çektirdi. Daracık bir tünelde, birbirine yakın şekilde poz veren mahkumların o anı, yıllar içinde “özgürlük fotoğrafı” olarak anılmaya başlandı.
Aradan geçen 37 yıla rağmen, bu firar hâlâ konuşuluyor. Mahkumlardan biri olan Selman Altınöz, 2022 yılında yayımladığı “Özgürlük Tutkusu” adlı kitabında, bu kaçış sürecini tüm ayrıntılarıyla anlattı. Altınöz’ün anlattıkları, cezaevinde yaşananları, siyasi baskıları ve kaçış planının arka planını gün yüzüne çıkardı.
Firar sonrası: Kimi yakalandı, kimi yurt dışına kaçtı
Kaçışın ertesi günü, firar eden 6 kişi jandarma tarafından yakalanarak cezaevine geri götürüldü. Diğer firariler ise kısa süre içerisinde Mersin ve İstanbul gibi farklı illerde ele geçirildi. Birkaç kişinin ise yurtdışına kaçmayı başardığı ifade edildi.
Selman Altınöz, firar sonrası yeniden yakalandı ve Türkiye’nin farklı illerindeki cezaevlerinde yıllarca tutuklu kaldı. 1991 yılında çıkan genel afla serbest bırakıldı. Ancak o dönemde firar ettikleri için birçok mahkumun ağır işkencelere maruz kaldığı da kitapta yer alan detaylar arasında.
Cezaevi firarı neden unutulmuyor?
-
Tünelin uzunluğu: 118 metrelik tünel, Türkiye'deki en uzun cezaevi firar tünellerinden biri.
-
Organizasyon seviyesi: Kazı süreci teknik detaylarla doluydu; bu da firarın yalnızca fiziksel değil, zihinsel bir direniş olduğuna işaret ediyor.
-
Dönemin ruhu: 12 Eylül askeri darbesi sonrası cezaevinde olan siyasi mahkumların bu firarı, bir isyan ve özgürlük arayışı olarak değerlendiriliyor.
-
Simgeleşen kare: Tünelde çekilen fotoğraf, adeta bir direnişin sembolüne dönüştü.
Bugün hâlâ “Kırşehir Cezaevi firarı” denildiğinde, birçok kişinin aklına bu unutulmaz kaçış geliyor. Hem firarın planlanışı hem de sonrasındaki yakalanma süreci, Türkiye siyasi tarihi açısından dikkat çekici örneklerden biri olarak öne çıkıyor.