Basın İlan Kurumu (BİK) tarafından hazırlanan 2024 Yılı Süreli Yayın İstatistikleri kamuoyuyla paylaşıldı. Bu yılki çalışmada ilk kez internet haber sitelerinin ziyaretçi trafiğine dair veriler de resmi istatistiklere dahil edildi.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2005–2023 döneminde yayımladığı "Yazılı Medya İstatistikleri", 2024 itibarıyla BİK’in idari kayıtları esas alınarak “Süreli Yayın İstatistikleri” başlığıyla yenilendi.
Yeni sistemle birlikte Türkiye’de süreli yayınlara ilişkin; gazete tirajları, internet haber sitelerinin ziyaretçi trafiği, resmî ilan ve reklam adetleri ile tutarları, yayınların içerik türleri, basın çalışanlarının sayısı ve unvanları, kadın-erkek istihdam oranları ve eğitim düzeylerine dair kapsamlı veriler kamuoyunun bilgisine sunuldu.
Basın İlan Kurumu'nun görev alanında resmî ilan ve reklam yayımlayarak kamu desteği alan süreli yayınlara yönelik veri seti, Türk basınının güncel görünümünü çarpıcı biçimde ortaya koyuyor. 2024 yılı itibarıyla hem geleneksel basının durumu hem de dijital mecraların etkisi daha görünür hale geldi.
Bu istatistikler, Türkiye’de süreli yayıncılığın dönüşümünü ve dijitalleşmenin etkisini çok net ortaya koyuyor. İşte dikkat çeken bazı başlıklar:
Sektörde kadın istihdam oranı yüzde 39 oldu! Muhabir istihdam oranı yüksek
Gazete ve internet haber sitelerinde çalışan 7.719 basın çalışanının 3.013’ünü kadınlar oluşturdu. Gazetelerde 1.599’u kadın ve 2.716’sı da erkek olmak üzere toplam 4.315, internet haber sitelerinde ise 1.414’ü kadın 1.990’ı da erkek olmak üzere toplam 3.404 basın çalışanı istihdam edildi.
Gazetelerde çalışanların yüzde 44,5’i muhabir, yüzde 26,4’ü sayfa editörü, yüzde 19,4’ü yazı işleri müdürü, yüzde 7,4’ü yazar, yüzde 2,1’i de haber müdürü kadrosunda görev aldı.
İnternet haber sitelerinde istihdam edilenlerin yüzde 39,7’si muhabir, yüzde 36,4’ü internet editörü, yüzde 11’i sorumlu yazı işleri müdürü, yüzde 9,5’i yazar, yüzde 3,4’ü de haber müdürü kadrosunda çalıştı.
İçerik dağılımı gazete ve dergilerde farklı!
- Yayınların %88’i siyasi-haber-güncel içerikler üretmekte.
- Dergilerde ise daha geniş bir dağılım var: kültür, ekonomi, fikir-sanat gibi temalar öne çıkıyor.
Basın çalışanı profilinde ise lisans mezunu sayısı oldukça dikkat çekici...
- Sektörde 7.719 kişi çalışıyor, bunların %39’u kadın.
- En yaygın unvanlar: muhabir (%44,5), sayfa editörü (%26,4), yazı işleri müdürü (%19,4).
- Çalışanların %43,8’i lisans mezunu, yüksek eğitim oranı dikkat çekici.
İlan ve reklam adetleri düşerken ödenen tutar arttı
- Resmî ilan ve reklamların toplam bedeli %90 artarak yaklaşık 4 milyar TL’ye ulaştı.
- Ancak ilan sayısı %7,1 düştü; nitelikli reklam bütçeleri artarken yayın frekansı azalmış.
Resmî ilan ve reklam ekosistemindeki süreli yayın sayısı: 2.040 oldu
2024 yılında 753’ü gazete, 349’u da internet haber sitesi olmak üzere toplam 1.102 süreli yayın mevzuattaki kriterleri karşılayarak BİK aracılığıyla resmî ilan yayımladı. Sadece resmî reklam yayımlayan gazete, dergi ve internet haber sitesi sayısı ise 938 olarak kayıtlara geçti. Böylece, 2023 yılında 2.079 olan süreli yayın sayısı yüzde 1,8 oranında azalarak 2024 yılında 2.040 oldu.
753 gazetenin yüzde 95,9’i yerel, yüzde 3’ü yaygın, yüzde 1,1’i ise bölgesel yayınlardan oluştu. Gazetelerin yayımlanma sıklığına bakıldığında ise 456’sının günlük, 297’sinin ise haftada 2 ila 6 gün arasında değişen periyotlarla yayımlandığı istatistiklere yansıdı.
349 İnternet haber sitesinin yüzde 4,6’sı Genel Kategori, yüzde 5,4’ü 1. Kategori, yüzde 5,2’si 2. Kategori, yüzde 35,2’si 3. Kategori, yüzde 22,4’ü 4. Kategori, yüzde 27,2’si de 5. Kategori’de yer aldı.
Basın Yayın Haritası Dijitalleşmeyle Yeniden Şekilleniyor
2024’te süreli yayın sayısı azaldı, internet haber siteleri dev ziyaretçi trafiği elde etti
Resmî ilan ve reklam ekosisteminde yer alan süreli yayın sayısı 2023’e göre %1,8 azalarak 2.040’a düştü. Bu yayınların 753’ü gazete, 349’u internet haber sitesi olmak üzere toplam 1.102’si resmî ilan yayımlama kriterlerini sağladı. Resmî reklam yayımlayan yayın sayısı ise 938oldu.
Basılı Yayınlar: Azalan Tiraj, Yerel Yoğunluk
Gazetelerin %95,9’u yerel düzeyde yayın yaparken; %3’ü yaygın, %1,1’i bölgesel statüde faaliyet gösterdi.
Yayın sıklığına göre:
- 456 gazete günlük,
- 297 gazete haftada 2–6 gün arası yayımlandı.
Gazete tirajlarında ise ciddi düşüş dikkat çekti. 2023’e göre toplam satış adedi %27,5 azalarak 462 milyon seviyesine indi.
- Yaygın gazeteler: 370,5 milyon
- Yerel gazeteler: 90,1 milyon
- Bölgesel gazeteler: 2 milyon
Dijital Medya: Kategori Dağılımı ve Rekor Trafik
2024 itibarıyla internet haber siteleri istatistiklere ilk kez dahil edildi. BİK Analitik sistemi ile yapılan ölçümlere göre toplam 9,3 milyar tekil ziyaretçi, 46,7 milyar sayfa görüntülemesi gerçekleştirdi.
Site kategorilerine göre dağılım:
- %4,6 Genel
- %5,4 1. Kategori
- %5,2 2. Kategori
- %35,2 3. Kategori
- %22,4 4. Kategori
- %27,2 5. Kategori
Trafik dağılımında ise en yoğun ilgi Genel Kategori (%56,1) sitelere yöneldi.
İller Bazında Yayın Yoğunluğu
En fazla süreli yayın:
- İstanbul (372)
- Ankara (109)
- Bursa (97)
- Balıkesir (93)
- İzmir (89)
- Kahramanmaraş (82)
Sadece resmî reklam yayımlayan 464 internet haber sitesinden en yoğun olduğu iller:
- Kahramanmaraş (69)
- Bursa (64)
- İstanbul (44)
- Balıkesir (33)
- Kocaeli (31)
Birinci sırada İstanbul oldu!
En çok süreli yayının bulunduğu iller arasında 372 yayınla birinci sırada bulunan İstanbul’u 109 yayınla birinci oldu. İstanbul’u sırası ile Ankara, Bursa, İzmir … takip etti.
Ankara, 97 yayınla Bursa, 93 yayınla Balıkesir, 89 yayınla İzmir, 82 yayınla Kahramanmaraş, 58 yayınla Konya, 54’er yayınla Kocaeli ve Antalya takip etti.
Gazete tirajları düşüş eğilimi gösteriyor
Gazetelerin toplam tirajı 2023 yılına göre yüzde 27,5 oranında düştü. 2024 yılında 462.707.383 olarak gerçekleşti. Yaygın statüdeki 23 gazete 370.522.910, 722 yerel gazete 90.178.456 adet, 8 bölgesel gazete ise 2.006.017 adet satış rakamına ulaştı.
938 süreli yayın resmî reklam yayımladı
Ülke genelinde sadece resmî reklam yayımlayan gazete ve dergi sayısı 474 oldu. En çok dergi 251 ile İstanbul’da yayımlanırken bunu, 71 dergi ile Ankara, 39 dergi ile İzmir takip etti. Bu yayınların 16’sı günlük, 59’u haftalık, 43’ü 15 günlük, 246’sı aylık, 64’ü iki aylık, 46 tanesi de üç aylık periyotlarla yayımlandı.
Resmi reklam yayımlanan kaç internet sitesi var?
Sadece resmî reklam yayımlayan 464 internet haber sitesinden 69’u Kahramanmaraş’ta, 64’ü Bursa’da, 44’ü İstanbul’da, 33’ü Balıkesir’de, 31’i de Kocaeli’de bulunuyor.
Resmi istatikler ilk kez açıklandı
Basın İlan Kurumu’nun dijital ölçümleme sistemi BİK Analitik tarafından internet haber sitelerinde yapılan trafik analizleri, bu yıl itibarıyla resmi istatistiklere dâhil edilerek ilk kez kamuoyuna sunuldu. Bu sayede dijital basına duyulan okur ilgisi, sayısal verilerle ilk kez görünürlük kazanmış oldu.
İnternet haber sitelerinde toplam 9.292.640.555 tekil ziyaretçi tarafından 46.714.549.465 adet sayfa görüntülenmesi gerçekleştirildi.
Toplam tekil ziyaretçi trafiğinin; yüzde 56,1’i Genel Kategorideki internet haber sitelerinde oluşurken, yüzde 14,6’sını 1. Kategori, yüzde 3,2’sini 2. Kategori, yüzde 17,1’ini 3. Kategori, yüzde 6,2’sini 4. Kategori, yüzde 2,8’ini ise 5. Kategorideki internet haber siteleri elde etti.
